Сенбі Әйтпенбетовті еске алып...
Өзі сазгер, музыкант, әрі ақын,
Кең пейілді, ақ көңіл, жүзі жарқын.
Ерте кеттің, Сенбі жезде, арамыздан
Бұл пәниден сол бір жақ болды жақын.
Дарын едің таптырмас жездем Сенбі,
Табалмаспын адамды саған теңді.
Сен шығарған атақты «Тамдым әнім»
Тарихына Тауелібайдың жыр боп енді.
Үшқұдық, Алтынтауды жырлап өттің,
Өнерге нүкте қоймай жедел кеттің.
Домбыра, шаңқобыз, сырнай болсын
Аспаптың түр түрін ермек еттің.
Әндер жаздың көңілден орын тапқан,
Қаншасы қалып кетті ойда жатқан.
Көп адам кімдігіңді түсінбейді
Ал өзім етемін сені мақтан.
Қасиетің өнерпаздық Алла берген,
Өнер үшін жерге қойып асын жеген.
Әттең деп күрсінемін, еске алып
Аңсаймын күндерімді бірге жүрген.
Жас болдық, жүре алмадық демеу салып,
Еленбей жүрдің сосын топтан қалып.
Болғанда қолдау егер, жүрер ең сен
Нұрғиса, Шәмшілерден ілім алып.
Осындай жездем болды Сенбі деген,
Әйтпенбет Нұралыдан өсіп өнген.
Кіші Жүз Жетірудың Тамасынан
Аты шыққан Тауелібайға сазгер деген.
Камаладдин Нұралы ұлы
Астана қаласы.

МЕГА ЖОБА ’’ТАМДЫМ ӘНІМ МЕНІҢ ӘНІМ’’
ҚЫЗЫЛҚҰМНЫҢ ӨНЕР иелерінің репертуарларының қатарынан лайықты орын алған Сенбі Айтбенбетовтің ақиық ақын Өмірзақ Қожамұратовпен бірге дүниеге әкелген’’ТАМДЫМ ӘНІМ’әні’. Бұл әннің әншілеріміздің қоржынына түскеніне жарты ғасыр болып ол кезде мен әлі дүние есігін ашқан жоқ едім. Еліміздің түкпір-түкпірінде концерттерде, отырыспаларда,тойларда әнсүйер қауым бұл әнді азды көпті әншілеріміздің арқасында халыққа таныстырылып келді. Солай етіп үлкендерден біздің буында осы керемет туған жердің табиғатын,сұлулығын, махаббатын барынша ақтарыла жырлаған әннің эстафетасын қабылдап ұлттық аспаптар оркестрімен келешекке жеткізгелі отырмыз. Досым Елжанның әрі сазгер,әрі оркестр ұйымдастырушы виртуоз домбырашы Сенбі Айтбенбетовке арналған ’’ТАМДЫМ ӘНІМ МЕНІҢ ӘНІМ’’ МЕГА ЖОБАСЫНДА музыкант және досы ретінде қатысып отырғаныма мен бақытты өнер иесі шығармын.Мен бұл жобада оркестрде аспапта ойнап қоймай, досымның әкесінің шығармашылық мұрасын жан жақты танып, жазған әндерімен күйлерінінің жылуын жүрегіме сіңіріп,қастерлі қазынасын жеткіншек жастарға тұтас жеткізу мүмкіндігін пайдаланып қалу деп түсінемін және өзіме сондай мақсат қойғанмын. ’’ТАМДЫМ ӘНІМ МЕНІҢ ӘНІМ’’ МЕГА ЖОБАНЫҢ ДА бір мақсаты да осы, оркестрдің бағдарламасы да әнсүйер жанашыр халқымыздың талап тілегінен шығады деп ойластырылған.Бұл оркестрмен мұраны таныстыру креативті жобамыз біздің сазгер әкеміздің музыка қазынасын жан жақты таныстыру және қалтықсыз қызмет етуге арналған игі қадамдар.Сазгер Сенбі Нұралы ұлының барлық ән күйлерін туып өскен,қызмет еткен өңірінде, есімін ұрпақтар жадында қалдыру мақсатында жүзеге асырылып жатқан түрлі мәдени шаралардың кезекті бір баспалдағы деп түсіну керек. Ән сүйер қауымы дарынды, дипломды, кәсіби музыка маманының біреулер есітіп,біреулер есітпеген ’’Жоғалған керуен’’,’’Мезгілсіз көш’’,’’Аңсау’’ сияқты күйлері, шығармашылығының бастауын айқындайтын көптен орындалмай кеткен ’’Тағдырымсың’’,’’Ұстазыма’’ әндерінің орындалуы және концертке келген публиканың тыңдау мүмкіндігі болады.Тамдымен,Үшқұдықтың тумасы,мақтанышы,музыка саласының менеджері,тағдырдың берген дарынымен Өзбекстанның ғана емес Қазақстанның да талай өңірлерінде із қалдырған. Қазақтың ұлттық аспаптар оркестрін Сенбі Айтбенбетов өз туған топырағынан бастаған, тұңғыш оркестрін мектеп оқушыларының дарындыларын жинап музыкалы ұжым құрғанын барлығы жақсы біледі.Кейін оқушылар музыкалық ұжымы ән байқаулардың жүлдегерлері болып, аудан,облыс жеңімпаздары атанып, танымал болғанда Құлқұдық кеңшары басшыларынан Сенбі Нұралы ұлына жергілікті азаматтар ортасынан оркестр ұйымдастыруға ұсыныс түседі.Еңбекшіл, оркестр ұйымдастырушы, музыкалық ұжымға кәсіби білім керектігін түсініп Тараз музыка техникумына оқуға түсіп оны бітіріп етек жеңін түгендеп бірінші мінсіз,кәсіби музыка маманы, оркестрді еркін игерген жетекшісі ретінде мойындалады. Оркестрді басқаруда өзінің ерекше темір тәртібімен,жоғары жеке мәдениеті басым, этиканы,субординацияны сақтайтын ,шығармашылық фантазиясы мол ,музыка ұжымын ортақ тақырыпқа тез арада бағыттайтын,әрбір оркестр мүшесінен бір біріне сүйспеншілік,құрмет,мейірімділік,имандылық қасиеттерін тәрбиелейтін, ұжымда психологиялық балансын ұстап отыратын құпиясын,табысқа жетудің сырын жақсы білетін жетекші болатын. Сенбі Айтбенбетов түрлі кезеңдерде мәдениеттің лауазымды қызметін атқарып та ән күйлерді жазуды жалғастырды. Бүгін міне менің өнерге араласқаныма да ширек ғасыр болып қалыпты. Менің әлі есімде Үшқұдық қалалық мәдениет сарайында Сенбі Айтбенбетовтің өнер,мәдениет саласында қызмет еткеніне,шығармашылығына 35 жылдық толу мерейтойын дүркіретіп атап өткізгеніміз. Ол мерейтой туралы радио телевидение, газеттерде мерейтойдың жоғары дәрежеде өткендігі туралы жақсы жақсы мақалалар жарық көрді.Міне осы мерейтойда ұстазымыздың жастық шағын еске алған әңгімесінде,бірінші әндерінің сөзін өзі жазған ақындығын аңғарғанбыз. ’’Дарынды адам барлық жағынан дарынды’’ деп жатады. Мен осы ұлы адамдардың қысқа ғана айтылған нақыл,дәйек сөзіне ой пікір айтатын болсам,сөзім құрғақ болмау үшін біздің мәдени,рухани ұстазымыз,оркестр жетекшісі болған Сенбі Нұралы ұлы Айтбенбетовтің өмірімен шығармашылық жолынан бастаймын. Жалпы Сенбі Нұралы ұлының өмірбаянының деректерін оқып,есітіп отырсам дарыны тым биік,өнерге көзқарасы өзгеше,музыка әлемінде дүние танымы позитивті,музыкалық білімі,эрудициясы жоғары,дарынды жастарды тез анықтайтын психолог,өз мамандығын толық игерген ерекше маман деп айтуыма толық негіз бар. Менің пікірімді,сазгерімізге берген бағамды дос жаран,жора жолдас, бұрын қызметтес болған,жерлестері,тамыр таныстар,сырлас сұхбаттас азаматтар,ағайын туыс, замандастар барлығы ерекше өмірде жасаған жақсылығын айтып,өзгеше жаратылысын дәлелдегендей ағынан ақтарыла жарылып жеткізуге тырысады. Бұл менің шығармашылықтың шыңына шыққан ,дарынды,еліміздің,халқымыздың мақтанышы талай жылдардан бері өзінің толық шығармашылығымен мақтанатын сазгеріміздің ізінде қалған өнерлі Елжанмен Телжан балаларының арқасында ұйымдастырылатын халықпен кездесетін қуанышты күнді хабардар ету. Қайсібір елдімекенде болмасын енді СЕНБІ АЙТБЕНБЕТОВ атындағы ’’ҚЫЗЫЛҚҰМ САЗЫ’’ бұрынғы және Қазақстандық өнерлі жастарымен біргелікті құрылған ұлттық аспаптар оркестрінің сазгеріміздің ән күйлерінен ойластырылған концерттік бағдарламаны тамашалауға сыныптастары,ағайын туыс,жанашыр,тілеулес жандарды шақырамыз,барша қазақстандықтар мүмкіндік тауып келеді деген үміттемін. Сенбі Нұралы ұлының шығармашылығынан мәліметтер алдыңыздар енді концерттік залда кездесейік,ағайын.
Әбдіқалиев Мұқамедқали.

САРЫАРҚАДА САЗГЕРГЕ БЕРІЛГЕН АС.

Жақында Сарыарқаның төрінде бүкіл ҚЫЗЫЛҚҰМҒА танымал “Тамдым әнім” және бірнеше әнмен күйлердің авторы марқұм Сенбі Айтбенбетовке арнап ұл-қыздары ас берді. Сазгердің асына жақын-жуық, бауырлары: іні-қарындастары,қайын жұрты, жора- жолдастары, сұхбаттасып сырлас болған және Үшқұдықта өзі ұйымдастырған “ҚЫЗЫЛҚҰМ САЗЫ”оркестрінің шәкірттері жиналып еске алып,молда құран оқыды.
Астың сценарийін жазған, сөз маржанын терген,танымал жерлес азаматымыз асты бастап беру беру үшін сөзді Ералиев Бөжей ақсақалға берді. Бөжей ақсақал інісі туралы байсалды естеліктер айтып, Сенбі Нұралыұлының ғажайып сазгер екенін, Байнияз Аманқұловтың “Тауелібай сазгері” атты кітабінің жарық көргенін халыққа жеткізді.
Кезекті сөзді жүргізуші сазгердің досы Бекбосынов Нұрханға берді,кейін Қайыпов Молдағали, Серікбаев Сейілхан, Айтбенбетов Дулаттар еске алып болғансоң, Үшқұдықта өзі ұйымдастырып, басшылық еткен “ҚЫЗЫЛҚҰМ САЗЫ” оркестрінің мүшелері сазгердің жүрегінен шыққан әндерімен күйлерін шәкірттерімен немерелері орындап берді. Оркестрдің әншілері Аягөз Ахмолдаева, Гүлжаз Құлманова, Елжанмен Сенбі Нұралұлының немересі Гүлден күйін тартса Джулеттамен Руслан әндерін орындады және асқа қатысушылар сазгердің басқада әндерін орындады.
Бүгінді күні жерлес сазгеріміздің шығармашылығын түгендеп, насихаттап, ас беріп, артында қалған хаты, мұрасын өлтірмейтін,әкесінен қалған сынығы Елжан перзенттік парызын адал атқарып келеді. Елжан Сенбіұлының өзі да азын- аулақ жастарға арналған эстрадалық әндер жазып келеді. “Алмас қылыш қын түбінде қалған жоқ” – дегендей. Баласы Елжан әртүрлі ән байқаулардың жеңімпазы. Ол музыка тақырыбындағы әңгімелерді ұнатады.
Айта кету керек, Сенбі Айтбенбетовтіңда, Елжанның да жазған әндері біреуден көшірілмеген,оны плагиат деп та ешкім айта алмайды. ҚЫЗЫЛҚҰМДА нотамен ән жазған сазгерден ән жазуда кейінгі жастар үлгі алған десек оған ешкімнің таласы бола қоймас. “Тамдым әнім” әні ҚЫЗЫЛҚҰМДА барлық отырыспа, тойларда, концерттерде шырқалып жастарға ән шығаруға қанат бітірді.Бүгін ҚЫЗЫЛҚҰМДА туған жерге арналған жүзге жуық әндер жарық көрді.
“Тамдым әнім” әнінің сөзін жазған ҚЫЗЫЛҚҰМНЫҢ поэзиясының патшасы Өмірзақ Қожамұратовпен тандемде жазылғанынан әнмен поэзияның шыңын көресіз.
Ән шығарудағы ақынмен сазгердің дуэтін,екі дарынның феноменін көруге болады. Өлең жазып, ән шығаруға Өмірзақ Қожамұратовты оятқан сазгер Сенбі Айтбенбетов. Екеуіда өз еңбегімен,дарынымен өнерде,поэзияда өз жолдарын тапқан азаматтар. Екеуініңда дарынын, екеуінің мінездеріндегі ұқсастығын,ерекше қарапайымдылығын, сөздерімен музыкасының жылылығын, мәрттігін, шығармашылық тазалығын, әділдігін, адалдығын, байсалдылығын, рухани байлығын аңғарып, туындыларынан туған жерін сүйетіндігінің самалы есіп тұрғанын сезесіз. ҚЫЗЫЛҚҰМНЫҢ екі алыбының,екі дарындарының бір- ақ туындысы туған жерге сағыныш,көңілі күндей ашық,көңілдерінен күннің сәулесіндей отты” Тамдым
әнім” әнін тыңдап болып болып Тамдының Ақтауына, Тамдыбұлаққа барғың келіп,көзбен көргің келеді. Ән барлығымызға ұнайды, барлығымызды қанағаттандырады, ән бүкіл Қазақстанда хит болуға тиіс тек жақсы жарнама қажет. ҚЫЗЫЛҚҰМНЫҢ екі алыбының әнін барлық қазақ шырқап жатса одан артық бақыт, құдырет бар ма?
“Тамдым әнім” ұмытылып,ескерусіз қалмайды,маэстроның әндерімен күйлері бір күні Қазақстан телерадиокомпаниясының алтын қорында болады деген үміттеміз.
Досқа адал,қызметте, өнерде сыйлы болған, өзінің ерекше дарынымен өнерсүйер қауымның алдында дәлелденген азамат болған сазгердің асы Сарыарқаның төрінде өтті. Сенбі Айтбенбетовтің жазған барлық әндері мазмұнды, туындылары, шығармашылығы кейінгі ұрпаққа,жастарымызға үлгі-өнеге болуға лайық. Жатқан жерің жайлы болсын, МАЭСТРО!!! Оқылған құрандарды Алла Тағала қабыл етсін!!!

Адилбай Шилманов